Υπερκινητικότητα και Δραστηριότητες Αισθητηριακής Ολοκλήρωσης

Τι είναι όμως η αισθητηριακή ολοκλήρωση;

Πιθανότατα έχετε ακούσει αυτόν τον όρο, αλλά ίσως ορισμένοι από εσάς μπερδεύεστε για το τι ακριβώς σημαίνει. Καταρχήν ας ξεκινήσουμε με την παραδοχή πως όλοι παίρνουμε πληροφορίες από τις αισθήσεις μας. Σύμφωνα με την αισθητηριακή ολοκλήρωση εκτός από τη χρήση των πέντε αισθήσεών μας, έχουμε επίσης μια "αιθουσαία" αίσθηση και μια "ιδιοδεκτική" αίσθηση. Η αίσθηση της αιθουσαίας μας είναι η ισορροπία και η αίσθηση της κίνησης. Αυτή η αίσθηση μας λέει πού βρισκόμαστε σε σχέση με το έδαφος και τα πράγματα γύρω μας. Η ιδιοδεκτική μας αίσθηση μας δίνει πληροφορίες για το πώς το σώμα μας κινείται στο χώρο. Αυτή η συνειδητοποίηση είναι που μας βοηθά να ελέγξουμε και να σχεδιάσουμε τις κινητικές μας κινήσεις.

______________________________________________________

Λέγεται ότι ένα παιδί με προβλήματα αισθητηριακής ολοκλήρωσης έχει κάποια δυσκολία στην επεξεργασία πληροφοριών που λαμβάνει μέσω αυτών των αισθήσεων. Μερικά παιδιά έχουν δυσκολία επειδή αισθάνονται πολύ έντονα κάποια ερεθίσματα όπως του ήχου ή της αφής και άλλα παιδιά αισθάνονται την ανάγκη να εκτονώνουν έντονα αυτά τα ερεθίσματα επειδή τα λαμβάνουν σε μεγάλο βαθμό. Για παράδειγμα, το παιδί που είναι υπερβολικά ευαίσθητο στους ήχους μπορεί να χάσει τον αυτοέλεγχό του ή να βάλει τα κλάματα όταν ακούσει την κόρνα ενός αυτοκινήτου, γιατί γι’ αυτό το παιδί αυτός ο ήχος είναι επώδυνος. Σε κάθε περίπτωση η συμπεριφορά του παιδιού συνδέεται από την ανάγκη του να βρει μια ισορροπία ώστε να νιώσει…. «κανονικό».

______________________________________________________

Η αισθητηριακή ολοκλήρωση είναι μια μέθοδος που βοηθά το παιδί, που αντιμετωπίζει τέτοιες δυσκολίες με την επεξεργασία πληροφοριών μέσω των αισθήσεών του, να προσαρμοστεί καλύτερα στον κόσμο. Αν και η βοήθεια ενός ειδικού είναι οπωσδήποτε σημαντική, θα πρέπει να γνωρίζετε πως η πραγματική δουλειά γίνεται στο φυσικό περιβάλλον του παιδιού, δηλαδή στην οικογένεια.

Παρακάτω αναφέρουμε κάποιες δραστηριότητες αισθητηριακής ολοκλήρωσης που μπορούν να βοηθήσουν ένα υπερκινητικό παιδί να είναι πιο ήρεμο και να είναι σε θέση να επεξεργάζεται τις πληροφορίες με μεγαλύτερη επιτυχία.

1) Αισθητηριακές δραστηριότητες για Ιδιοδεκτικότητα και Κίνηση

Η ώθηση, η έλξη, η μεταφορά, η ανύψωση και η αναπήδηση είναι μερικές από τις δραστηριότητες που κάνουν καλό σε παιδιά με αισθητηριακές διαταραχές, όπως:

* Κολύμπι ή κολύμβηση: Το παιδί όταν μπαίνει στο νερό νιώθει να χαλαρώνει γιατί αντιλαμβάνεται διαφορετικά το σώμα του στο χώρο. Οπότε μία τέτοιου είδους απασχόληση κρίνεται πολύ ωφέλιμη.

* Δράσεις ώθησης ή έλξης: Η βαθιά πίεση των αρθρώσεων που προκαλείται από την ώθηση ή το τράβηγμα, μπορεί να δώσει στο παιδί την ιδιοδεκτική ανταπόκριση που θέλει. Το μονόζυγο, η τραμπάλα και η τσουλήθρα στο σπίτι ή στην παιδική χαρά θα του κάνει καλό. Επίσης η διελκυστίνδα είναι ένα παιχνίδι που θα του αρέσει πολύ.

* Ένα μίνι τραμπολίνο: Αν έχετε ένα παιδί που εκτονώνεται μόνο με τηνκίνηση, ένα τραμπολίνοείναι το ιδανικό! Φροντίστε μόνο να είναι τοποθετημένο χαμηλά στο έδαφος, ώστε να υπάρχει μικρός κίνδυνος τραυματισμού.

* Φορέστε στο παιδί ένα βαρύ σακίδιο ή ένα βαρύ γιλέκο.

* Ασκήσεις με μπάλα pilates ή με μπαλάκια τύπου anti- stress: Έχετε δει πιθανώς τέτοιες μπάλες στο γυμναστήριο. Είναι μεγάλες μπάλες από καουτσούκ που μπορείτε να χρησιμοποιήσετε για να κάτσει το παιδί πάνω στην μπάλα και να κάνει ασκήσεις. Όμως και το παιχνίδι με μπαλάκια τύπου anti-stress θα το χαλαρώσουν πολύ.

* Παίξτε μαζί του στον κήπο, σκάβοντας και σκαλίζοντας τον χώρο.

* Παίξτε με παιχνίδια που στριφογυρίζουν (sit & spin).

* Koυβαλήστε μαζί βαριά αντικείμενα ή μετακινήστε μαζί κάποια έπιπλα στο δωμάτιο.

* Μ’ ένα καροτσάκι μεταφέρετε αντικείμενα. Για παράδειγμα μπορείτε να πάτε μαζί στην λαϊκή αγορά ή στο super market και το παιδί να αναλάβει να κινεί το καρότσι.

* Δημιουργήστε ένα ασφαλές crash pad: Εάν το παιδί σας θέλει να συγκρούεται σκόπιμα πάνω σε αντικείμενα, δεν έχετε παρά να του προσφέρετε ένα ασφαλές μέρος για να εκτονωθεί. Μπορείτε λοιπόν να γεμίσετε μια παπλωματοθήκη με μαξιλάρια, να την τοποθετήσετε σ’ ένα ασφαλές μέρος και να αφήσετε το παιδί να πηδάει πάνω σ’ αυτήν. Χρησιμοποιήστε τη φαντασία σας για να δημιουργήσετε ένα μέρος όπου το παιδί σας μπορεί να εκτονωθεί όπως του αρέσει αλλά πάντα με ασφάλεια.

2) Αισθητηριακές δραστηριότητες για τη Γεύση

Οι ευαισθησίες που σχετίζονται με τη στοματική κοιλότητα δεν έχουν να κάνουν μόνο με την αίσθηση της γεύσης αλλά και με την υφή του φαγητού. Εδώ παρουσιάζονται δύο είδη ευαισθησίας, η υπερευαισθησία (υπερβολική αντιδραστικότητα) και η υπο-ευαισθησία (μικρότερη αντιδραστικότητα).

Ένα παιδί με αυτό το πρόβλημα δεν δέχεται να δοκιμάζει ποικιλία γεύσεων και υφών και γι’ αυτό απαιτεί να τρώει συγκεκριμένες τροφές. Μπορεί να προτιμάει μόνο αλεσμένη τροφή ή μόνο τραγανή ή άγευστη. Θα πρέπει να γνωρίζετε πως σ’ αυτή την κατηγορία υπάρχουν παιδιά που απορρίπτουν μια τροφή και μόνο από το χρώμα. Επίσης μπορεί να μη δέχονται να τα αγγίζουν στο πρόσωπο και γενικά στο στόμα. Γι’ αυτό το παιχνίδι με το φαγητό θα τα βοηθήσει να δοκιμάσουν νέες γεύσεις και υφές και να χαλαρώσουν, όπως:

* Ζυμώστε με το παιδί κουλουράκια και προσθέστε κομματάκια από σοκολάτα ώστε να δημιουργηθούν εξογκώματα.

* Φτιάξτε κρέμες διάφορων γεύσεων, υφών και χρωμάτων, βάλτε τις σε μπολ και βουτήξτε τα δάχτυλα μέσα ώστε να ζωγραφίσετε μαζί με το παιδί πάνω σε μια λαδόκολλα.

* Φτιάξτε κολιέ από στρογγυλά δημητριακά ή κουλουράκια.

* Τοποθετήστε στο χυμό του καλαμάκι ώστε να πίνει με αυτό το ρόφημά του.

* Αγοράστε στο παιδί ένα αθλητικό μπουκάλι νερού ώστε να πίνει από το στόμιο του.

* Αγοράστε ζαχαρωτά και γενικά τροφές που απαιτούν καλό μάσημα ή είναι τραγανές π.χ. ζελεδάκια, τσίχλες, καλαμαράκια, κρέας, κρακεράκια.

3) Αισθητηριακές δραστηριότητες για την Όσφρηση

Υπάρχουν παιδιά που αντιδρούν πολύ έντονα σε μυρωδιές και γι’ αυτό αποφεύγουν ανθρώπους, αντικείμενα, φαγητά ή και μέρη που τα έχουν συνδυάσει με μία ενοχλητική μυρωδιά. Άλλα παρουσιάζουν ακριβώς το αντίθετο, δεν αντιλαμβάνονται τη μυρωδιά και δεν μπορούν να διακρίνουν την καλή από την κακή. Γι’ αυτά τα παιδιά είναι κατάλληλες οι εξής δραστηριότητες:

* Παίξτε με το παιδί το παιχνίδι «βρες τη μυρωδιά», δηλαδή κλείστε του τα μάτια και βάλτε κοντά στη μύτη του διάφορα αντικείμενα για να τα αναγνωρίσει από τη μυρωδιά τους.

* Προσκαλέστε το παιδί να παίξετε στην κουζίνα, τους σεφ. Μαγειρέψτε μαζί ενώ συγχρόνως συζητάτε για τα υλικά και τις μυρωδιές τους.

* Κάντε βόλτα στην εξοχή και μυρίστε τα λουλούδια, το χώμα το γρασίδι κ.τλ. Συζητήστε τι εντύπωση σας κάνουν αυτές οι μυρωδιές, τι σας φέρνουν στο μυαλό κτλ.

4) Αισθητηριακές δραστηριότητες για την Αφή

Υπάρχουν αισθητηριακές δραστηριότητες που βοηθάνε το παιδί που παρουσιάζει προβλήματα με την αφή, είτε γιατί δεν δέχεται να το αγγίζουν είτε γιατί θέλει να αγγίζει τα πάντα. Για να το βοηθήσετε μπορείτε να:

* Παίξετε με πλαστελίνη, ζυμάρι ή πηλό.

*Να παίξετε μαζί του παιχνίδια του τύπου «βρες τι υπάρχει». Για παράδειγμα κρύψτε σ’ ένα συρτάρι διάφορα αντικείμενα και ζητήστε από το παιδί να τα αναγνωρίσει με κλειστά μάτια, μόνο με την αφή.

* Το ίδιο μπορείτε να κάνετε με υφάσματα και καταστάσεις. Το παιδί θα πρέπει να ανακαλύψει με κλειστά μάτια και να περιγράψει αντικείμενα που είναι μαλακά ή σκληρά, κρύα ή ζεστά, μικρά ή μεγάλα, λεία ή με εξογκώματα κ.τλ.

* Ενθαρρύνετε το παιδί να αγγίζει αντικείμενα και αν εκείνο αρνείται πεισματικά, τότε δώστε του σκεύη να τα μεταφέρει ή να γεμίσει με υλικά και μετά να τα αδειάσει.

* Παίξτε με το νερό. Βάλτε σε μια λεκάνη σαπούνι για να γίνει σαπουνάδα και αρχίστε να αδειάζετε το νερό σε άλλα σκεύη.

* Το παιχνίδι με το φαγητό είναι ένας τρόπος για να πειστεί το παιδί να έρθει σε επαφή με νέες υφές. Φτιάξτε μαζί κουλουράκια ή φτιάξτε βραχιολάκια από δημητριακά.

* Η πίεση βοηθάει ένα τέτοιο παιδί. Φορέστε του ένα βαρύ γιλέκο ή βάλτε του πάνω στα πόδια ένα βαρύ παιχνίδι.

5) Αισθητηριακές δραστηριότητες για την Ακοή

Για παιδιά που παρουσιάζουν πρόβλημα με τα ακουστικά ερεθίσματα που λαμβάνουν μπορείτε να:

* Να μιλάτε καταρχήν αργά και καθαρά

* Να δίνετε στο παιδί παράλληλα με αυτό που ζητάτε και ένα οπτικό ερέθισμα.

* Να του δίνετε χρόνο για να επεξεργαστεί αυτό που ζητάτε ώστε να ανταποκριθεί.

* Να φροντίζετε να είναι μακριά απόπηγές θορύβου.

* Να ακούτε μαζί μουσική που χαλαρώνει το παιδί, π.χ. ακούστε ένα cd με ήχους της φύσης.

6) Αισθητηριακές δραστηριότητες για οπτική επαφή

* Παίξτε με το παιδί το παιχνίδι «βρες τη διαφορά» μεταξύ δύο εικόνων ή με παζλ με εικόνες.

* Βάλτε σ’ ένα κουτί διάφορα αντικείμενα και ζητήστε από το παιδί σε συγκεκριμένο χρόνο να βρει τα αντικείμενα που θα του ζητήσετε.

* Βάλτε το παιδί να περιγράψει εικόνες που θα του δείξετε.

* Παίξτε με το παιδί με ένα φακό κάνοντας διάφορα σχήματα στο ταβάνι μέσα στο σκοτάδι.